علت ریزش گل و میوه درختان

علت ریزش گل و میوه درختان چیست؟

تاریخچه کاشت درختان میوه به حضور بشر بر روی زمین برمی گردد. تولید درختان میوه در بسیاری از کشورهای جهان نقش اقتصادی عمده ای دارد. این تولید مستلزم بکارگیری نیروی واجد شرایط، استفاده از کودهای شیمیایی، سموم دفع آفات، سیستم های نوین آبیاری، اصلاح و هرس درختان و همچنین تولید نهال در نهالستان است. ریزش گل ها و میوه های تازه در درختان میوه با توجه به گونه ها، واریته ها، شرایط محیطی و عملیات  مختلف  باغبانی متفاوت است. ریزش میوه ها زمانی مطلوب می باشد که تعداد گلها و میوه های درخت زیاد باشد. در غیر این صورت مضر خواهد بود.

دلایل ریزش گل و میوه درختان

1-تعداد زیاد گل ها و میوه ها

تعداد زیاد گل ها و میوه ها باعث رقابت بین آنها برای دریافت آب و مواد مغذی می شود،این رقابت در آغاز دوره گلدهی و میوه دهی رخ می دهد، در نتیجه تعداد زیادی گل و میوه ها ریزش می کنند. امکان ریزش 90 درصد گل و میوه وجود دارد، اما بر عملکرد نهایی تاثیری ندارد. در مرکبات مشخص شد که (3%) از کل گل های آنها  برای تولید یک محصول کامل کافی است، اما در برخی از انواع درختان که دارای بار میوه ای زیادی هستند، مقدار باقیمانده میوه پس از ریزش طبیعی ممکن است بیش از نیاز باشد. به طوری که فرآیند تنک کردن میوه ها باید انجام شود تا به مقدار مناسبی برسد.

2 – زمان ریزش گل و میوه درختان

ریزش گل و میوه برای اکثر میوه ها معمولا از ماه تیرماه در اثر گرمای شدید و هوای خشک رخ می دهد و اغلب بر محصول نهایی تأثیر نمی گذارد.

بیشتر بخوانید : حاصلخیزی خاک گیاهان و عوامل موثر بر آن

3 – دلایل زیست محیطی ریزش گل و میوه درختان

• دمای پایین یا بالا تا حدی کشنده برای گل ها و میوه ها که باعث ریزش آنها می شود.
• اختلاف زیاد دمای شب و روز نیز در بروز پدیده ریزش میوه ها تاثیر دارد.
• بادهای شدید به ویژه بادهای غبارآلود
• باران و تگرگ شدید
• نور مستقیم خورشید

میوه ها در اثر نور مستقیم دچار  آفتاب سوختگی می شوند که به صورت لکه های قهوه ای بزرگ روی آنها ظاهر می شود و در نهایت ممکن است منجر به ریزش میوه ها شود. در برخی موارد ممکن است سایه و نور ناکافی خورشید منجر به ریزش  گل و میوه شود.

4 – درصد بالای املاح در خاک یا آب آبیاری

املاح زیاد در خاک یا آب آبیاری باعث ایجاد تنش محیطی برای گیاهان و در نتیجه ناتوانی در انجام فرآیندهای مهم حیاتی گلدهی و میوه دهی می شود.

5 – علل مکانیکی ریزش گل و میوه درختان

در اثر جریان های شدید هوای ناشی از عملیات سمپاشی، چه در عملیات کنترل آفت کش ها و چه در سم پاشی مواد مغذی در نتیجه استفاده از فشار بالای دستگاه اسپری یا افزایش دوز سموم از حد توصیه شده، ریزش مکانیکی گل و میوه رخ می دهد.

6 – دلایل فیزیولوژیکی ریزش گل و میوه

عدم  گرده افشانی و لقاح در گلها که منجر به ریزش آنها می شود. به عنوان مثال، گلهای روی درخت ممکن است مادگی باشد (عدم وجود گلهای نر)  رخ دهد، یا ممکن است مشکل خود ناسازگاری وجود داشته باشد. مانند برخی از انواع  درختان سیب یا پسته .  تعداد زیاد گل ها یا میوه های درخت باعث افزایش ریزش آنها نیز می شود و دلیل آن ممکن است رقابت بین آنها برای به دست آوردن مواد مغذی ساخته شده توسط برگ ها مانند کربوهیدرات ها و سایر مواد ساخته شده باشد.

7 – تاثیر عدم کوددهی بر ریزش گل و میوه ها

عدم کوددهی به خصوص کمبود نیتروژن در خاک باعث افزایش ریزش گل ها و میوه ها می شود. از طرفی کوددهی بیش از حد نیتروژن منجر به ضعیف شدن مادگی گیاه می شود، در نتیجه این ضعف ریزش رخ می دهد. همچنین عدم کوددهی گیاهان با کودهای فسفاته به میزان لازم منجر به کاهش  انرژی گیاه، ناتوانی در گلدهی خوب و ریزش گلها  می شود. کمبود روی باعث افزایش ریزش گل و میوه می شود، زیرا روی یکی از مواد مغذی ضروری برای گیاهان است. بروز کمبود شدید در سطح کلسیم و بور در گیاهان، به دلیل نقش مهم این دو عنصر در تشکیل میوه، به ریزش گل و میوه  کمک می کند.

8 – تاثیر آبیاری بر ریزش گل و میوه درختان

آبیاری بیش از حد منجر به رطوبت بسیار زیاد زمین و در نتیجه خفگی ریشه ها و تهویه نامناسب می شود که منجر به ریزش گل ها به دلیل حساسیت شدید آنها به تغییرات فیزیولوژیکی روی گیاه و تشنگی شدید برای گیاه می شود.

9 – تاثیر عمق خاک بر ریزش گل و میوه ها

عمق کم خاکی که درختان در آن کاشته می شوند، رشد سیستم ریشه درختان تحت تاثیر قرار می گیرد و گل ها و میوه ها مواد غذایی کافی از خاک دریافت نمی کنند، در نتیجه باعث ریزش آنها می شود.

10 – تاثیر مصرف نادرست آفت کش ها بر ریزش  گل و میوه ها

ممکن است در اثر سمپاشی گیاهان با یکی از انواع حشره کش در زمان دمای بالا، گلها ریزش کنند. همچنین ریزش گل و میوه ها  در نتیجه استفاده نادرست از تنظیم کننده های رشد گیاه یا در نتیجه اختلاط نادرست آفت کش ها  نیز رخ می دهد.

11 – تاثیر تنظیم کننده های رشد بر ریزش گل و میوه ها

ریزش گل و میوه زمانی اتفاق می‌افتد که فرآیندهای حیاتی تکمیل ‌شوند و هر زمان که اندام گیاه از نظر فیزیولوژیکی فعال باشد، به تعویق می‌افتد.

اکسین

ریزش گل و میوه به تفاوت غلظت اکسین در منطقه مورد استفاده بستگی دارد.  فرآیند ریزش زمانی اتفاق می افتد که  لایه جداکننده تشکیل شود، غلظت هورمون ها در اندام گیاه کاهش می یابد تا جایی که اتیلن قادر به تشکیل لایه جداکننده و آنزیم سلولی باشد. تمام عواملی که از ریزش گل و میوه ها جلوگیری می کنند مانند اکسین ها، جیبرلین ها و سیتوکینین ها  از فعالیت این آنزیم سلولی جلوگیری می کنند. وجود غلظت کافی از اکسین ها برای جلوگیری از ریزش اجزای گیاه ضروری است، اما کم بودن آن تا حدی باعث ریزش می شود. اثر مضاعف اکسین در ریزش گل و میوه نیز موثر هستند، غلظت کم اکسین از ریزش جلوگیری می کند و غلظت زیاد باعث آن ریزش  می شود.

سیتوکنین

سیتوکین‌ها اگر مستقیماً به گل و میوه  اضافه شوند مانع از ریزش آنها می‌شوند، اما اگر نزدیک گل و میوه اضافه شوند، ریزش  را تسریع می‌کنند. زیرا باعث خروج مواد حیاتی از گل و میوه می شوند .

اسید آبسیزیک

غلظت اسید آبسیزیک در میوه‌ها و گلهای ریخته شده روی زمین  زیاد است و افزایش غلظت آن تحت تأثیر عوامل زیادی از جمله کم آبیاری ، درجه حرارت بالا قرار می‌گیرد. رسیدگی میوه با استفاده از تنظیم‌کننده‌های رشد گیاه، تأخیر در برداشت، همچنین  حفظ کیفیت میوه پس از برداشت همگی تحت تاثیر این ماده قرار می گیرند.

بیشتر بخوانید : روشهای افزودن فسفر در خاک

دلایل ریزش گل ها و میوه ها در درختان خرما

ریزش گل و میوه های خرما در تمام مراحل رشد رخ می دهد، اما در گلدهی میزان آن بیشتر است. پایان دوره سبز و رشد گیاهان  75 درصد از کل ریزش را تشکیل می دهد. یکی از مهم ترین دلایل ریزش میوه های خرما آلوده بودن آنها به آفت شب پره خرما است. این از مرحله حبابوک خرما شروع می شود تا درست قبل از مرحله رطب، رخ دهد. از آنجایی که این حشره سوراخی در زیر درخت خرما ایجاد می کند، میوه می ریزد و به رنگ قرمز مایل به قهوه ای یا برنزی در می آید. همچنین ریزش فیزیولوژیکی میوه‌های می تواند مربوط به دمای بالا و بادهای گرم ناگهانی یا آبیاری کم باشد.